การสร้างโปรแกรมภาษาจาวา อาจสร้างได้ 2 ประเภทคือ Java Applications กับ Java Applets
Java Applications เป็นโปรแกรมแบบ stand-alone ที่รันบนคอมพิวเตอร์ คุณน่าจะเคยใช้โปรแกรมต่าง ๆ มาบ้างแล้ว เช่น โปรแกรมประมวลผล โปรแกรมคำนวณ โปรแกรมเกี่ยวกับการจัดการฐานข้อมูล โปรแกรมพวกกราฟฟิกต่าง ๆ ถึงแม้ว่าจะมีการใช้ภาษาจาวาในการเขียนโปรแกรมเหล่านั้น แต่ก็มีหลายภาษา เช่น C, C++, C#, Visual Basic ก็สามารถเขียนได้เหมือนกัน
Java Applets ก็คือ Applications ขนาดเล็ก แต่จะไม่เหมือน Applications เลยทีเดียว เพราะถูกออกแบบมาให้ ส่งสัญญาณผ่าน Internet จาก Web Sever และจะประมวณผลทางฝั่ง Web browser Applets มีความสำคัญ เพราะว่า สามารถนำไปขยายขีดความสามารถของเว็บไซค์ได้ Web pages ปกติเขียนด้วย Hypertext Markup Language(HTML) ซึ่งเป็นภาษาที่มีข้อจำกัด HTML เป็นภาษาที่แสดงเนื้อหาและรูปแบบของเนื้อหา และไม่สามารถเขียนโปรแกรมให้มันทำงานที่ซับซ้อนอย่างเช่น โปรแกรมประมวลผล โปรแกรมคำนวณให้มีประสิทธิภาพได้ จึงออกแบบให้สามารถเขียน Java Applets ฝังลงไปใน HTML ได้ เมื่อมีคนเข้ามาดูเว็บไซค์ Applets ก็จะถูกโหลดขึ้นมาจาก browser ทันที หลักการเขียนของ Java Application กับ Java Applets ก็มีความแตกต่างกัน เพราะ Java Application ต้องมี method main() เป็นส่วนหลัก แต่การเขียน Java Applets ไม่ต้องมี method main() แต่จะมี method ที่สำคัญ 5 method ด้วยกัน คือ init() start() stop() destroy() และ paint()
