นิทานพื้นบ้านภาคอีสาน เรื่อง สุริวงศ์

นิทานพื้นบ้านภาคอีสาน เรื่อง สุริวงศ์ อักษรธรรม ๑ ผูก วัดบ้านท่าไห ต.ท่าไห อ.เขื่องใน จ. อุบลราชธานี ท้าวพรหมทัตและนางพิมพา กษัตริย์แห่งนครเป็งจาน ออกประพาสป่าเพื่อล่าสัตว์ ท้าวพรหมทัตออกติดตามกวางทอง ซึ่งยักษ์แม่หม้ายแปลงมาล่อให้นางพิมพาติดใจ นางจึงขอร้องให้ท้าวพรหมทัตจับกวางมาให้ เมื่อตามไปกวางทองจึงกลายร่างเป็นหญิงสาวทำให้ท้าวพรหมทัตหลงไหลจนรับมาเป็นมเหสีอีกองค์ นางยักษ์เพ็ดทูลใส่ร้ายนางพิมพา จนท้าวพรหมทัตสั่งให้นำนางและโอรสคือท้าวสุริวงศ์ไปประหารชีวิต พระอินทร์ลงมาช่วยไว้ นางพิมพาและสุริวงศ์จึงต้องพลัดพรากจากบ้านเมืองไปอยู่ในป่า ขณะที่สองแม่ลูกนอนอยู่ในป่า ยักษ์ทศกัณฑ์ที่เป็นพ่อหม้ายเดินทางผ่านมาพบเกิดรักใคร่นางพิมพา จึงคิดจะลักพานางไปเป็นมเหสี จึงอุ้มนางหนีจากลูกไปไว้ในเมืองยักษ์ แต่ทศกัณฑ์ก็เข้าใกล้นางไม่ได้ เพราะพระอินทร์บันดาลให้กายร้อนดังไฟ สุริวงศ์ตื่นนอนขึ้นมาไม่พบแม่จึงออกติดตามไปเรื่อยๆ จนถึงอาศรมพระฤาษี ได้ร่ำเรียนวิชาอาคมจนจบ และได้ลูกสาวบุญธรรมของพระฤาษี คือนางแก้วไกษร เป็นภรรยาแล้วจึงออกติดตามหามารดาต่อ ได้รบกับยักษ์และเชื้อวงศ์ของยักษ์จนชนะแล้วพามารดากลับคืนสู่เมืองเป็งจาน ขับไล่นางยักษ์แปลงให้กลับคืนเมืองไป ขณะเดียวกันกับพระฤาษีป่วย ท้าวสุริวงศ์พานางบัวแก้วไกษรไปเยี่ยม ได้กินรีเป็นภรรยาเพิ่มอีกหกคน แต่ต้องพลัดพรากจากนางบัวแก้วไกษร นางต้องเดินป่าแปลงเพศเป็นพราหมณ์และได้รับความสะเทือนใจมาก เมื่อพบท้าวสุริวงศ์ แล้วท้าวสุริวงศ์สั่งให้ประหารชีวิต เพราะกำลังหลงใหลในรักใหม่อยู่ เดือดร้อนถึงพระอินทร์ต้องมาลักเอาศพของนางบัวแก้วไกษรหนีไป แล้วชุบให้คืนมา แล้วเข้าเมืองเป็งจาน สุดท้ายทุกคนก็อยู่กันอย่างมีความสุข